Có thể bằng một cách nào đó, bạn đã từng được nghe ít nhất một lần về từ lóng “Otaku”, nhưng bạn không hiểu thực sự hiểu Otaku là gì. Nếu vậy, đừng bỏ qua bài viết ngày hôm nay của chúng tôi nhé!
Nội Dung Trong Bài Viết
Otaku là gì? Văn hóa Otaku tại Nhật Bản
Trong tiếng Anh, hay tiếng Việt, Otaku có xu hướng được sử dụng để đề cập đến một người có sở thích tới mức say mê với anime, manga, game hoặc những thứ 2D (những thứ không ở trong đời thực).
Chính xác Otaku là gì?
Trong quá khứ, Otaku ( おたく/オタク ) là một thuật ngữ xúc phạm mà người Nhật sử dụng để gọi những người có sở thích tới mức ám ảnh, thậm chí điên cuồng về một cái gì đó. Thông thường, sự đam mê đó thường liên quan đến các lĩnh vực công nghệ thông tin, hoạt hình, truyện tranh, trò chơi video,…
Cách sử dụng Otaku như hiện nay bắt nguồn từ một bài tiểu luận vào năm 1983 của Akio Nakamori trong Manga Burikko. Từ này có thể được sử dụng như một từ ngữ miệt thị. Sự tiêu cực trong khái niệm của nó bắt nguồn từ một quan điểm rập khuôn về Otaku và các báo cáo của truyền thông về Tsutomu Miyazaki- một “Kẻ giết người Otaku”, năm 1989.
Theo các nghiên cứu được công bố vào năm 2013, thuật ngữ này đã trở nên ít tiêu cực hơn và ngày càng có nhiều người tự nhận mình là Otaku, bao gồm ở cả Nhật Bản và những nơi khác trên thế giới.
Văn hóa Otaku
Văn hóa Otaku là một trong những chủ đề được quan tâm của nhiều tác phẩm anime, manga, phim tài liệu cùng các nghiên cứu học thuật khác. Văn hóa nhóm bắt đầu xuất hiện vào những năm 1980 khi những “đặc điểm Otaku” trở nên nổi bật và mở rộng ra nhiều đối tượng. Sự ra đời của văn hóa nhóm Otaku trùng hợp với sự bùng nổ của anime. Chính vì thế, Otaku và anime, manga bị gắn kết với nhau.
Định nghĩa về Otaku sau đó trở nên phức tạp hơn, và nhiều loại Otaku đã xuất hiện. năm 2005, Viện nghiên cứu Nomura đã chia Otaku thành 12 nhóm và ước tính quy mô cũng như tác động đến xã hội của từng nhóm này. Các tổ chức khác đã chia Otaku thành nhiều nhóm hơn nữa. Một số tổ chức khác lại tập trung vào một nhóm Otaku duy nhất. Những nhóm Otaku phổ biến nhất bao gồm Otaku anime, Otaku manga, Otaku máy ảnh, Otaku ô tô, Otaku thần tượng và Otaku điện tử.
Cách sử dụng Otaku
Trong tiếng lóng của Nhật Bản, thuật ngữ Otaku gần như tương đương với “geek” (khùng/ khác thường) hoặc “nerd” (mọt sách). Nghĩa thông thường của geek là “Otaku công nghệ” và nghĩa thường của “nerd” là “Otaku trí tuệ). Nhưng ở Nhật, những từ này có ý nghĩa tiêu cực hơn so với phương Tây và cả Việt Nam.
Dù có nghĩa tương đương như “geek” và “nerd”, nhưng Otaku có thể liên quan đến bất kỳ người hâm mộ của bất kỳ chủ đề, sở thích hoặc hình thức giải trí nào. Nhiều người nói rằng, khi một người được gọi là Otaku, điều đó có nghĩa là người đó đang bị đánh giá về hành vi; những người khác cho rằng hành vi của Otaku không liên quan đến thực tế.
Từ này được sử dụng ở Việt Nam dưới dạng từ mượn tiếng Nhật. Một người có thể được gọi là Otaku theo nhiều hình thức khác nhau, nhưng các Otaku đều có chung một đặc điểm giống nhau là đều sau mê cuồng nhiệt về thứ mà họ yêu thích. Nói một cách dễ hiểu, Otaku là thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới để ám chỉ những người hâm mộ cuồng nhiệt.
Nguồn gốc ý nghĩa tiêu cực của từ Otaku
Cuối những năm 1980, tại Nhật Bản nổi lên một nhóm người thiếu sức sống, không tập trung vào việc học tập, không thể thành công trong cuộc sống; thay vì làm việc, họ đam mê vào sở thích của mình. Cũng chính vào lúc này, nhà báo Nakamori Akio dùng chữ “Otaku” trong các bài báo của ông để gọi đùa những người chỉ lo ngồi ở nhà ăn chơi. Kể từ đó, Otaku được sử dụng theo nghĩa tiêu cực để chỉ nhóm người này. Ngay cả trước khi xuất hiện thuật ngữ này, những đặc điểm rập khuôn về văn hóa nhóm người Otaku cũng đã được xác định trong một vấn đề năm 1981 của Fan Rōdo về “câu lạc bộ văn hóa”. Những cá nhân trong câu lạc bộ này bị lôi cuốn vào anime- một nền văn hóa “không thực”.
Và đến năm 1989, vụ án “Otaku Murderer” càng khiến Otaku trở nên tiêu cực hơn. Nó được sử dụng để trêu chọc những người khác. Vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn vào cuối năm 2004, khi Kaoru Kobayashi bắt cóc, tấn công tình dục và sát hại một học sinh bảy tuổi đang học lớp một. Nhà báo Nhật Bản Akihiro Ōtani nghi ngờ rằng, tội ác của Kobayashi có nguồn gốc là vì ông ta là một “Otaku chuyên sưu tập các bức tượng”. Mặc dù, thực tế, Kobayashi không phải là Otaku, nhưng mức độ thù địch với Otaku đã tăng lên. Otaku bị các cơ quan thực thi pháp luật coi là nghi phạm liên quan đến tội phạm tình dục. Chính quyền Nhật Bản đã kêu gọi xây dựng các luật nghiêm ngặt hơn để kiểm soát các yếu tố khiêu dâm trong các tài liệu Otaku.
Không phải, tất cả mọi điều liên quan đến Otaku vào lúc này đều nhuốm màu tiêu cực. Trong cuốn sách Otaku của mình, Hiroki Azuma đã nhận xét “từ năm 2001 đến 2007, các hình thức và thị trường Otaku đã nhanh chóng giành được sự công nhận xã hội ở Nhật Bản” với lý do “năm 203, Hayao Miyazaki đã giành giải Oscar cho tác phẩm “Spirited Away” (Xa cách). Cùng thời gian, Takashi Murakami đạt được thành tựu lớn cho các thiết kế liên quan đến Otaku.
Vào năm 2004, gian hàng Nhật Bản trong triển lãm Kiến trúc Quốc tế của Venice Biennale đã giới thiệu về Otaku.
Năm 2005, từ “moe” đã được chọn là một trong 10 từ thông dụng hàng đầu của năm.
Cựu Thủ tướng Nhật Bản Taro Aso cũng tuyên bố rằng ông là một Otaku; ông đã sử dụng văn hóa nhóm này để thúc đẩy Nhật trong các vấn đề đối ngoại.
Năm 2013, một nghiên cứu Nhật Bản tiến hành trên 137.734 người đã cho thấy có đến 42,2% người tự nhận mình là một Otaku. Nghiên cứu này đã cho thấy sự kỳ thị liên quan đến khái niệm Otaku đã biến mất và thuật ngữ này đã được nhiều người chấp nhận.
Các loại Otaku phổ biến
Viện nghiên cứu Nomura (NRI) đã thực hiện hai nghiên cứu lớn về Otaku, nghiên cứu đầu tiên được tiến hành vào năm 2004 và một nghiên cứu sửa đổi với định nghĩa cụ thể hơn được thực hiện năm 2005. Nghiên cứu năm 2005 đã xác định được 12 lĩnh vực chiếm được sự quan tâm của phần lớn Otaku. Cụ thể như sau:
- Manga (truyện tranh Nhật Bản) có số người quan tâm lớn nhất với 350.000 cá nhân.
- Otaku thần tượng là nhóm đứng ở vị trí thứ hai với 280.000 người.
- Otaku du lịch có 250.000 người.
- Otaku yêu thích trò chơi video gồm 160.000 người.
- Có 140.000 người là Otaku ô tô.
- Otaku anime (hoạt hình) có 110.000 người.
- Otaku công nghệ thông tin gồm 70.000 người.
- Otaku thiết bị nghe nhìn có 60.000 người.
- 50.000 Otaku máy ảnh.
- Otaku thời trang gồm 40.000 người.
- Otaku đường sắt có 20.000 người.
Nghiên cứu năm 2005 của NRI cũng đưa ra năm nguyên mẫu của Otaku.
- Đầu tiên là các Otaku hướng đến gia đình, người có sở thích rộng và trưởng thành hơn các Otaku khác. Đối tượng quan tâm của họ là bí mật và họ là “tủ Otaku”.
- Thứ hai là Otaku “để lại dấu ấn của riêng tôi trên thế giới” với sở thích trong các lĩnh vực kinh doanh hoặc cơ khí.
- Loại thứ ba là Otaku “đa phương tiện, nhạy cảm với truyền thông”, có lợi ích đa dạng được chia sẻ với người khác.
- Loại Otaku thứ tư là loại “hướng ngoại và quyết đoán”- những người được xã hội công nhận bằng cách phát triển sở thích của họ.
- Cuối cùng là “Otaku bị ám ảnh bởi tạp chí fan”, chủ yếu là nữ và một số ít nam có sở thích bí mật, tập trung vào việc sản xuất hoặc quan tâm đến người hâm mộ.
Các loại Otaku khác bao gồm vocaloid (một phần mềm ứng dụng phát triển bởi Công ty Yamaha), cosplay, figures (nhân vật tượng trưng), và đấu vật chuyên nghiệp được phân loại bởi Viện nghiên cứu Yano- đơn vị chuyên báo cáo và theo dõi sự tăng trưởng và xu hướng thị trường trong các lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn bởi chủ nghĩa tiêu dùng Otaku.
Nhìn chung, có rất nhiều loại otaku khác nhau dựa trên lĩnh vực mà họ yêu thích. Cho dù sở thích của bạn là gì, bạn cũng có thể được coi là một otaku nếu sở thích đó mãnh liệt tới mức ám ảnh.
Vậy bạn có niềm yêu thích nào như thế không? Liệu bạn có phải là một otaku thứ thiệt? Hãy chia sẻ câu chuyện trở thành một otaku của bạn với chúng tôi nhé!